Temat elfów wydaje się mieć pierwsze miejsce w rankingu ciekawostek o Islandii. Pytania o elfy pojawiają się nie tylko w mediach społecznościowych, czy na blogach zagranicznych, ale również w przewodnikach o Islandii. Na samej wyspie możemy znaleźć wiele badań oraz ankiet społecznych, w których główne pytanie to… Czy Islandczycy naprawdę wierzą w elfy?
Skąd się wzięły elfy?
Elfy, ukryci ludzie (huldufólk) i trole są ważną częścią islandzkiej kultury oraz bohaterami wielu legend i islandzkich sag. Najsłynniejsza na wyspie trolica, Grýla jest matką trzynastu islandzkich mikołajów, które zajmują szczególne miejsce w kulturze do dzisiejszych czasów.
Między elfami i huldufólk wielu z nas nie dostrzega, czy też nie rozumie różnicy. Elfy są opisywane jako piękne stworzenia, podobne do ludzi. Mieszkają w elfich domach, w naturze, wśród drzew i skał. Huldufólk wydają się być podobne bardziej do troli, bo mieszkają ukryci w jaskiniach, skałach i nie wychodzą na powierzchnię.
O różnicy między elfami a huldufólk, etnolog Árni Björnsson pisze tak: “Elfy są często wspominane z Asami w wierszach Eddy, bajkach i starożytnych opowieściach. Nie ma opisów ich zachowania, czy wyglądu, z wyjątkiem Eddy Snorriego, gdzie wspomniane są elfy jasne i ciemne. Jasne elfy żyją w domach elfów (Álfheimar) i są piękniejsze od słońca, zaś ciemne elfy żyją pod ziemią i są czarne jak smoła. Duchowo zaś są zupełnie różne. Słowo huldumaður (ukryty człowiek) nie pojawia się w księgach aż do końca XV wieku, a huldufólk (ukryci ludzie) aż do XVII wieku. W przypadku huldufólk nie ma mowy o rodzinie królewskiej, a wśród elfów już tak”.
Wiara w elfy w liczbach
Czy Islandczycy wierzą w elfy? Zastanawiają się nad tym również sami zainteresowani. W islandzkich mediach znajdziemy mnóstwo artykułów, w których autorzy próbują odpowiedzieć na to pytanie. Ponadto raz na kilka lat możemy odnaleźć odświeżone badania opinii publicznej na temat wiary w elfy.
Najnowsze badania, jakie udało mi się znaleźć, z czerwca 2022 roku mówią, że 31% Islandczyków wierzy w elfy, 57% nie wierzy, a 11% nie jest pewnych. Te same badania pokazują, że 45% osób mieszkających poza okręgiem społecznym wierzy w elfy. Zaś w stolicy tylko 27%. Porównano również odpowiedzi według płci i z badań wynika, że 44% kobiet i tylko 27% mężczyzn wierzy w elfy.
W jednym z badań wiarę w elfy przyrównano nawet do wiary w chrześcijańskiego Boga. Z tych badań, z 2018 roku wynika, że w Boga wierzy 54% Islandczyków, a 46% nie. Wiarę w elfy zadeklarowało 31% ankietowanych.
Najbardziej kontrowersyjna ankieta na ten temat odbyła się w 1998 roku. Wiarę w elfy zadeklarowała ponad połowa społeczeństwa. Islandczycy jednak zwrócili uwagę, że w badaniu dopuszczono tylko odpowiedź tak i nie, co nie jest miarodajne, bo w tym temacie odpowiedź nie jest jednoznaczna.
Budowy dróg, a elfy
Na Islandii jest mnóstwo miejsc, w których rzekomo mieszkają elfy. Są domy, kościoły, a nawet całe miasto elfów na wschodzie kraju, Álfaborg. Siedzibę ma tam sama królowa, Borghildur.
Skoro elfy zamieszkują tyle terenów na wyspie to może się zdarzyć, że ludzie zaburzą ich spokój np. planami budowy. W mediach wielokrotnie pojawiały się doniesienia o tym, że obrońcy elfów i ekolodzy, protestują przeciw wykorzystaniu terenów, gdzie mogą żyć elfy. Nie raz również donoszono o zepsutych maszynach pracujących przy budowie dróg na terenach rzekomo należących do elfów. Sprawy w tym temacie czasami trafiają do sądu.
Czy Islandczycy wierzą w elfy?
Wiary w elfy nie można porównać do wiary w Boga. Prędzej do twierdzenia, że smok wawelski istniał, potwór z Loch Ness czy nawet UFO. Gdy zapytasz Islandczyka, czy wierzy w elfy, najczęściej usłyszysz pełną uśmiechu odpowiedź, z jakąś niewiarygodną historią w tle albo krótką odpowiedź tak lub nie. Czy Islandczycy wierzą w elfy? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jakiekolwiek stwierdzenie na temat całego narodu jest szufladkujące i stereotypowe.
Moim zdaniem, Islandczycy którzy nie wierzą w elfy, nie wykluczają ich istnienia. Biorą pod uwagę ich obecność tak na wszelki wypadek. Po co z nimi zadzierać? Co jeśli rzeczywiście istnieją?
